Các resort ven biển “dày đặc” khách hàng Hà Nội (Ảnh: Lê Toàn)

1. Nở rộ các sản phẩm BĐS nghỉ dưỡng

Nếu dùng từ “bình ổn” để nói về thanh khoản của các dự án chung cư trung cao cấp; từ “sôi động” để nói về diễn biến của thị trường đất nền, biệt thự, đặc biệt trong các tháng cuối năm; thì phải dùng từ “bùng nổ” để nói về thị trường BĐS nghỉ dưỡng.

Theo số liệu của CBRE Việt Nam, từ đầu năm 2014 đến hết tháng 9/2016, tổng số căn biệt thự nghỉ dưỡng bán được tại 3 thị trường Phú Quốc, Nha Trang và Đà Nẵng là 2.263 căn. Dù số lượng không lớn so với căn hộ, nhưng nếu dựa trên mức giá trung bình từ 15 - 20 tỷ đồng/căn, thì có thể thấy, giới nhà giàu đã chi hàng chục nghìn tỷ đồng để mua biệt thự nghỉ dưỡng. Khách hàng chính của các dự án biệt thự nghỉ dưỡng là người Việt. Trong đó, người mua BĐS nghỉ dưỡng tại Đà Nẵng, Nha Trang và Phú Quốc đến từ Hà Nội chiếm 75 - 80%.

Theo thống kê của Savills Việt Nam, tương lai của BĐS nghỉ dưỡng còn sáng sủa hơn trong tương lai, khi số hộ gia đình giàu có tại Việt Nam dự kiến sẽ tăng gấp đôi từ 250.000 hộ năm 2016 lên 530.000 hộ vào năm 2020. Điều này dẫn đến nguồn cầu về BĐS nghỉ dưỡng sẽ gia tăng tại các khu vực duyên hải quan trọng như Đà Nẵng, Nha Trang, Cam Ranh, Vũng Tàu và Phú Quốc…

2. Kết thúc gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng

Sau 3 năm triển khai, gói 30.000 tỷ đồng đã chính thức kết thúc từ 31/3/2016. Từ ngày 1/6/2016, đã dừng giải ngân đối với nhóm khách hàng doanh nghiệp và sẽ giải ngân hết gói tín dụng hỗ trợ này vào ngày 31/12/2016. NHNN cho biết, tính đến ngày 30/11/2016, chương trình đã giải ngân 29.239 tỷ đồng, dư nợ là 24.166 tỷ đồng.

Dù phải qua nhiều lần sửa đổi và còn nhiều vướng mắc trong quá trình triển khai, sau 3 năm triển khải, tốc độ giải ngân gói hỗ trợ này mới về đích, nhưng không thể phủ nhận vai trò của gói 30.000 tỷ đồng này. Gói hỗ trợ đã kích thích nhu cầu ở phân khúc nhà xã hội, nhà ở giá thấp. Từ đó, giúp lan tỏa hơi ấm sang các phân khúc khác, góp phần phục hồi thị trường BĐS từ cuối năm 2014 sau thời gian dài đóng băng. 

3. Ban hành Thông tư 06/2016/NHNN, siết tín dụng BĐS có lộ trình

Ngày 27/8/2016, NHNN đã ban hành Thông tư 06/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều lệ của Thông tư 36/2014/TT-NHNN ngày 20/11/2014 về các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Theo Thông tư 06, hệ số rủi ro cho các khoản vay BĐS sẽ nâng từ 150% lên 200%, thay vì 250% như dự thảo. Thời hạn thực hiện cũng được đẩy lùi đến ngày 1/1/2017. Giữ nguyên tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn cho vay trung - dài hạn là 60% đến ngày 31/12/2016, rồi giảm xuống 50% từ ngày 1/1/2017 và sẽ giảm xuống mức 40% từ ngày 1/1/2018. So với Dự thảo ban đầu, NHNN đã giãn lộ trình thực hiện giới hạn trên trong hơn 2 năm.

Động thái trên của NHNN đã giúp cả ngân hàng và thị trường BĐS “thở phào”. Việc siết tín dụng BĐS có lộ trình và nắn dòng tín dụng được đánh giá cao, bởi nó giúp tránh cú sốc cho thị trường và giúp kiểm soát tốt hơn dòng tín dụng chảy vào BĐS, nhằm hạn chế tình trạng bong bóng như giai đoạn trước đó.

4. Lần đầu tiên công bố danh sách các dự án thế chấp ngân hàng

Cuối tháng 7/2016, Sở Tài nguyên và Môi trường Tp.HCM đã công bố danh sách 77 dự án BĐS đang thế chấp ngân hàng. Sau đó, tháng 8/2016, danh sách 34 dự án thế chấp ngân hàng cũng được Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội công bố. Việc lần đầu tiên công bố danh sách các dự án thế chấp ngân hàng đã ảnh hưởng tới kế hoạch bán hàng của nhiều chủ đầu tư nằm trong danh sách, trong khi một số chủ đầu tư khác lại tận dụng cơ hội để quảng bá bán hàng. Tuy nhiên, việc công bố này đã gây ra những ý kiến trái chiều. Bởi các chủ đầu tư cho rằng, gần như dự án nào cũng thế chấp ngân hàng. Do đó, việc chỉ công bố danh sách hơn 100 dự án và không nêu lý do cụ thể là không công bằng. 

5. Sôi động làn sóng M&A BĐS

Năm 2016, hoạt động mua bán, sáp nhập (M&A) tại Việt Nam không ngừng gia tăng. Sự phát triển ổn định của thị trường BĐS giúp cho hoạt động M&A trong lĩnh vực này rất sôi động và năm 2016 được đánh giá là “Mùa vàng M&A địa ốc”.

Một số thương vụ M&A tiêu biểu trong năm 2016 có thể kể đến như: Tập đoàn Mường Thanh mua lại Dự án Thanh Ha thông qua việc mua lại 95% vốn điều lệ của doanh nghiệp dự án Cienco 5 Land, giá trị 1.500 tỷ đồng, CTCK Mirae Asset mua lại Tòa Keangnam Hà Nội Landmark từ Keangnam Enterprises với tổng giá trị 350 triệu USD, Keppel Land mua lại Empire City thông qua việc mua lại 40% doanh nghiệp dự án, giá trị 93,9 triệu USD, Vinacapital mua lại cao ốc văn phòng International Centre Building từ Keppel Land với giá 13,8 triệu USD, Capitaland Việt Nam nhận chuyển nhượng dự án của River View tại Tp.HCM, giá trị 51,9 triệu USD, Tập đoàn Mitshubishi của Nhật Bản chi 285 triệu USD để cùng Bitexco phát triển Dự án The Manor Central Park (Hà Nội)… 

6. Nhiều dự án bị điểm tên do không đảm bảo công tác PCCC

Đầu tháng 8/2016, Cảnh sát PCCC TP. Hà Nội cho biết, khi kiểm tra tổng số 1.075 công trình nhà cao tầng trên địa bàn (gồm 916 công trình đã đưa vào hoạt động, 151 công trình đang thi công, 8 công trình đang tạm dừng hoạt động), có 38 công trình không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định của pháp luật về PCCC, không khắc phục các nội dung còn tồn tại, thiếu sót về PCCC đã được cơ quan này kiến nghị, công trình đưa vào sử dụng nhưng chưa được nghiệm thu, không đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC.

Đáng chú ý là trong số 38 chung cư không đảm bảo an toàn công tác PCCC, Tập đoàn Mường Thanh là đơn vị có nhiều dự án vi phạm nhất từ trước đến nay với 15 dự án.

7. Xu hướng xanh và thông minh được chú ý

Trong năm 2016, Capital House tung ra thị trường 3 dự án nhà ở giá rẻ là Ecohome 1, Ecohome 2 và Ecohome Phúc Lợi. Sự kiện này gây được chú ý bởi các dự án này đều được Capital House áp dụng tiêu chuẩn xanh EDGE.

Đây là sự kiện đánh dấu cuộc chạy đua mới của các chủ đầu tư trong việc thu hút khách hàng, ngoài việc áp dụng nhiều chương trình khuyến mãi và các chính sách bán hàng hấp dẫn. Nhiều chủ đầu tư cũng đã áp dụng tiêu chuẩn này vào dự án của mình như Vihajico, Phúc Khang… Hay tại Đà Nẵng, dự án Marina Complex là dự án cao cấp đầu tiên áp dụng giải pháp pin năng lượng mặt trời…

Bên cạnh yếu tố xanh, yếu tố thông minh (smart) cũng được nhiều chủ đầu tư áp dụng như Vingroup, Tân Hoàng Minh, Hà Đô… 

8. Đại gia BĐS tham gia phân khúc nhà giá rẻ

Trong tháng cuối năm 2016, liên tiếp các đại gia BĐS tuyên bố phát triển các dự án nhà ở giá rẻ. Theo đó, Tập đoàn Vingroup ra mắt thương hiệu VinCity với 200.000 - 300.000 căn hộ mang thương hiệu này với giá từ 700 triệu đồng/căn trong 5 năm. Sau Vingroup, đại gia Lê Thanh Thản cũng tuyên bố sẽ bán các chung cư tại Hà Nội với giá chỉ 500 triệu đồng/căn.

Việc đại gia chuyên phát triển các dự án cao cấp và hạng sang như Vingroup tấn công phát triển dự án nhà ở giá rẻ đã khiến thị trường bất ngờ. Với uy tín của mình qua nhiều dự án từ Bắc tới Nam, việc Vingroup tuyên bố lấn sân sang phân khúc dự án nhà ở giá rẻ đã khiến nhiều đối thủ khác đề phòng, còn người mua nhà đang khấp khởi mừng thầm.

9. Đẩy mạnh cải tạo chung cư cũ

Trong năm 2016, vấn đề cải tạo chung cư cũ tại Hà Nội và Tp.HCM là một trong những mối quan tâm chính của chính quyền hai thành phố lớn này.

Tại Hà Nội, với tổng số vốn dự kiến lên tới 15 tỷ USD, UBND thành phố kêu gọi doanh nghiệp đầu tư cải tạo 10 chung cư cũ thuộc các quận Cầu Giấy, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng và Hoàng Mai. Còn tại Tp.HCM, UBND thành phố cho biết, sẽ tiến hành di dời, tháo dỡ khoảng 70 chung cư cũ với hơn 7.249 hộ dân đang sinh sống và sửa chữa 3 lô chung cư cũ với quy mô 10.000m2 sàn…

Sự kiện đáng chú ý là tháng 4/2016, Hà Nội đã cho phép nâng số tầng chung cư cũ lên tối đa 24 tầng, mở ra cánh cửa thu hút nhà đầu tư, đồng thời xúc tiến xin cơ chế đặc thù. Trong khi việc xin cơ chế đặc thù về phân cấp của Tp.HCM đã được Thủ tướng chấp thuận.

10. BĐS không còn giới hạn không gian

Trong năm 2016, khi các kênh đầu tư khác như chứng khoán, vàng, USD, lãi suất tiết kiệm… không còn nhiều hấp dẫn, thì BĐS đang là kênh được nhiều nhà đầu tư lựa chọn và do đó, giới hạn không gian của các dự án đã bị xóa dần. Nếu trước đây, việc các chủ đầu tư phía Nam tiến ra Bắc để giới thiệu dự án cho khách hàng phía Bắc là hiện tượng hiếm, thì trong năm 2016, nó đã trở thành hiện tượng phổ biến, từ dự án căn hộ, đất nền, office-tel, đến các dự án BĐS nghỉ dưỡng. Theo thống kê của các đơn vị nghiên cứu thị trường như Savills, Jones Lang Lasalle, CBRE…, khách hàng Hà Nội là những người mua chính các sản phẩm BĐS nghỉ dưỡng tại Đà Nẵng, Nha Trang, Phú Quốc, Phan Thiết…

Ngược lại, các chủ đầu tư phía Bắc cũng tiến hành “Nam tiến” để giới thiệu các dự án của mình với khách hàng miền Nam. Thậm chí, Sun Group còn đưa các dự án của mình sang tận Singapore để giới thiệu trực tiếp cho các khách hàng Singapore…